Wéér een Beatles/John Lennon-documentaire? Klopt, maar déze is het waard. Meestal zijn ze voorspelbaar, gelikt en zo volgestouwd met uitgekauwde Beatles-nostalgie dat je er een indigestie van krijgt. One To One: John & Yoko is gelukkig van een ander dna. Kevin Macdonald kiest voor een vorm die sprankelt van lef en originaliteit: geen lineair hagiografietje, maar een caleidoscoop van telefoontjes, archiefbeelden en micro-momenten die samen een Lennon tonen die je niet wil vergeten; die je na afloop extra mist.

Aan het begin van de docu grapt Lennon dat hij en Yoko vooral hele dagen in bed liggen, televisie kijkend. Maar de beelden verraden hoe druk hij eigenlijk is in de periode na het uiteenvallen van zijn Beatles – en hoe vaak de televisie juist de lont in het kruitvat steekt. Een reportage over het Willowbrook-instituut in New York, voor mensen met een verstandelijke beperking, blijkt uiteindelijk zelfs de aanleiding voor het One To One-benefietconcert op 30 augustus 1972 in Madison Square Garden (het enige volledige concert dat Lennon heeft gegeven na The Beatles).

Als kijker duik je de televisie in hun slaapkamer in en flits je via commercials voor Campbell’s, Kellogg’s en Coca-Cola, langs spelprogramma’s en propagandabeelden, naar nieuwsuitzendingen en interviews – en waan je je voor even in de jaren zeventig. Zo ontvouwt zich niet alleen Lennon & Ono’s verhaal, maar ook de wereldgeschiedenis in miniatuur. De docu is een snelcursus Amerikaanse geschiedenis: de opstand in de Attica-gevangenis, de Vietnamoorlog, president Nixons paranoia, racisme, de vrijlating van John Sinclair, knarsende ongelijkheid… Lennon beweegt er tussendoor als een Robin Hood met een gitaar als wapen, een artiest die zijn roem niet gebruikt om zichzelf te beschermen, maar om de gevestigde orde te ontregelen.

Oprecht ontroerend

Het absolute goud zijn de telefoongesprekken. Yoko die met muzikant David Peel praat over de dodelijke haat jegens haar als (inter)nationale vijand nummer één. Tom Bartelli en assistente May Pang die in alle ernst levende vliegen proberen te regelen voor een van Yoko’s kunstprojecten. Manager Allen Klein die hevig enthousiast reageert op Lennons plan om de opbrengst van de Free The People-tour in te zetten als borg voor (vooral zwarte) gevangenen – oprecht ontroerend. En dan dat bizarre gesprek met Dylanologist AJ Weberman (de beelden van hem die door Bob Dylans vuilnis graaft, komen ook voorbij), waarna hij zijn excuses aanbiedt aan Dylan zodat die alsnog mee kan op de tour (die uiteindelijk wordt afgeblazen).

De Lennon die we hier zien, is mijn favoriete Lennon: vrij, vrolijk, scherp, vol levenslust. Geen verzuurde ex-Beatle, maar een man die zijn kleine Greenwich Village-loft gebruikt als lanceerplatform voor ideeën die groter waren dan hijzelf. Hij lacht, hij provoceert, hij gelooft nog heilig dat popmuziek de wereld kan verbeteren. En eerlijk: ik durf te wedden dat als Mark Chapman een ander boek had gelezen dan The Catcher In The Rye, Lennon met dezelfde ontembare energie voorop had gelopen in de huidige klimaatmarsen, naast Greta, met een spandoek in de ene hand en een gitaar in de andere.

Published in Lust For Life Magazine #154 and also available online.